www.thailawyer.net

ถ้าทรัพย์ที่ถุกยึดนั้นเป็นสินสมรส มิใช่สินเดิมแล้ว แม้หนี้ที่ภริยาก่อขึ้นเป็นส่วนตัวและไม่ได้รับความยินยอมจากสามี และเมื่อสามีได้บอกล้างแล้วหนี้นั้นจะไม่ผูกพันสินบริคณห์ก็ตาม แต่สินสมรสนั้นตราบใดที่ยังมิได้แบ่งกัน ก็ต้องถือว่าสามีและภริยาเป็นเจ้าของรวมในสินสมรสนี้ร่วมกันอยู่ โดยแยกมิได้ว่าผู้ใดเป็นเจ้าของส่วนไหนของสินสมรส ฉะนั้นเมื่อสินสมรสถูกยึดทั้งหมด สามีจึงไม่น่าจะมีสิทธิร้องขัดทรัพย์ได้ เพราะถือว่าเป็นเจ้าของรวมซึ่งภริยามีส่วนเป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วย เมื่อภริยาถูกฟ้องแพ้คดี โจทก์ยึดทรัพย์ที่เป็นสินสมรสได้ สามีจะร้องขัดทรัพย์มิได้ ได้แต่เพียงขอกันส่วนของตนเท่านั้น พิพากษาฎีกาที่ 1792/2492 และ 1902/2494 ซึ่งวินิจฉัยว่าหนี้ที่ภริยาก่อขึ้นโดยสามีมิได้รู้เห็นยินยอมอนุญาต และสามีได้บอกล้างแล้วนั้น เจ้าหนี้จะยึดสินบริคณห์ทั้งหมดมาชำระหนี้มิได้ เจ้าหนี้ต้องขอแบ่งแยกสินบริคณห์ของภริยาตามมาตรา 1483 ถ้าเจ้าหนี้ไม่ขอแบ่งแยก ศาลจะแบ่งมิได้ แนววินิจฉัยตามคำพิพากษาฎีกาเหล่านี้น่าจะต้องถือว่าถูกทับโดยคำพิพากษาฎีกาฉบับหลัง ๆ แล้ว

อย่างไรก็ตาม แม้สามีจะร้องขัดทรัพย์สินสมรสที่ถูกยึดมิได้ก็ตาม แต่เจ้าหนี้ของภริยาก็ไม่อาจได้รับชำระหนี้จากสินสมรสนั้นทั้งหมด (เว้นแต่จะเป็นหนี้ร่วมตามมาตรา 1482) คงมีสิทธิเพียงร้องขอต่อศาลให้แยกสินบริคณห์ออกเป็นส่วนของลูกหนี้ เพื่อดำเนินการไปตามคำพิพากษาตามที่บัญญัติไว้ใน มาตรา 1483 เท่านั้น ปัญหาจึงมีว่า การที่มาตรา 1483 ให้เจ้าหนี้เป็นฝ่ายขอแยกสินบริคณห์นั้น จะหมายความว่าให้แยกสินบริคณห์ออกเป็นส่วนสัดเสียก่อนแล้วจึงจะยึดได้ หรือมีสิทธิยึดสินบริคณห์ทั้งหมดนำออกขายทอดตลาดแล้วจึงขอแยกตอนจะนำเงินที่ขายทอดตลาดได้นี้มาชำระหนี้ เฉพาะสินเดิมนั้น น่าจะไม่มีปัญหา เพราะได้กล่าวมาแล้วว่าไม่ถือเป็นทรัพย์สินรวมของสามีหรือภริยา ฉะนั้นถ้าหนี้นั้นมิใช่หนี้ร่วมแล้ว เจ้าหนี้จะยึดสินเดิมของสามีหรือภริยาที่มิได้ถูกฟ้องด้วยมิได้ ถ้ายึดมา สามีหรือภริยาเจ้าของสินเดิมย่อมมีอำนาจร้องขัดทรัพย์ได้ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 460/2507 และ 6/2509 ดังกล่าวมาแล้ว แต่ถ้าเป็นสินสมรส ก็จะเกิดปัญหาการแยกได้ว่า เจ้าหนี้จะต้องขอแยกก่อนยึดสินสมรสหรือไม่ ถ้าแปลความว่าเจ้าหนี้ต้องขอแยกก่อนยึดแล้ว หากไปยึดเสียก่อน สามีหรือภริยาที่มิได้ถูกฟ้องด้วยก็น่าจะมีสิทธิร้องขัดทรัพย์เฉพาะส่วนของตนได้ แต่ถ้าแปลว่ามีสิทธิขอแยกตอนของรับชำระหนี้หลังจากขายทอดตลาดแล้ว สามีหรือภริยาที่มิได้ถูกฟ้องด้วย ก็จะร้องขัดทรัพย์มิได้ ได้แต่เพียงขอรับส่วนแบ่งของตน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 287 เท่านั้น

เนื่องจากมีคำพิพากษาฎีกาที่ 1315/2501, 928/2503 และ 541/2509 ดังกล่าวมาแล้วได้วินิจฉัยว่า สามีจะร้องขัดทรัพย์มิได้ ฉะนั้นหากจะแปลว่าการขอแยกสินสมรสต้องร้องขอก่อนยึดแล้ว ย่อมจะขัดกับคำพิพากษาฎีกาดังกล่าว และถ้อยคำตามมาตรา 1483 ก็มิได้บัญญัติชัดแจ้งว่าต้องขอแยกก่อนยึดทรัพย์ เพราะใช้ถ้อยคำว่า (เจ้าหนี้อาจร้องขอต่อศาลให้แยกสินบริคณห์ออกเป็นส่วนของลูกหนี้ เพื่อดำเนินการไปตามคำพิพากษาได้) ฉะนั้นเมื่อมีคำพิพากษาฎีกาดังกล่าวว่า สามีร้องขัดทรัพย์สินสมรสมิได้ และตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 288 การร้องขัดทรัพย์จะทำได้แต่เฉพาะมีข้ออ้างว่า จำเลยหรือลูกหนี้ตามคำพิพากษามิใช่เจ้าของทรัพย์สินที่ยึดเท่านั้น เข้าหลักที่ว่าเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมร่วมกับลูกหนี้ตามคำพิพากษา ไม่มีสิทธิร้องขอให้ปล่อยทรัพย์สินรวมนั้นแล้วน่าจะต้องแปลมาตรา 1483 ว่า การร้องขอแยกสินสมรสของเจ้าหนี้นั้นอาจกระทำหลังจากที่ได้มีการขายทอดตลาด ตอนจะนำเงินมาชำระหนี้ตามคำพิพากษาก็ได้ ฉะนั้นเจ้าหนี้จึงมีสิทธิยึดสินสมรสได้ โดยสามีหรือภริยาที่มิได้ถูกฟ้องด้วยไม่มีสิทธิร้องขัดทรัพย์

แต่ถ้าสามีหรือภริยาได้หย่าขาดจากกัน และได้แบ่งทรัพย์สินก่อนที่จะมีการยึดทรัพย์แล้ว ก็ต้องถือว่สินสมรสได้แยกออกเป็นกรรมสิทธิ์ของแต่ละฝ่ายโดยเด็ดขาด ไม่เป็นทรัพย์สินรวมอีกต่อไป หากเจ้าหนี้ไปยึดทรัพย์สินที่แบ่งไปแล้วของอีกฝ่ายหนึ่งเข้า เจ้าของทรัพย์สินจึงมีสิทธิร้องขัดทรัพย์ได้

การร้องขัดทรัพย์นี้ จะต้องร้องเสียภายในกำหนดเวลาตามที่มาตรา 288 บัญญัติไว้ มิใช่ว่าจะร้องตามชอบใจเมื่อใดก็ได้ ตามมาตรา 288 ผู้ร้องขัดทรัพย์จะต้องร้องเสียก่อนที่จะเอาทรัพย์ออกขายทอดตลาดหรือจำหน่ายโดยวิธีอื่น ที่กฎหมายบัญญัติเช่นนี้ เพราะถ้าศาลขายทอดตลาดทรัพย์นั้นไปแล้ว ผู้ซื้อย่อมได้ทรัพย์สินนั้นไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1330 โดยไม่ต้องคำนึงว่าทรัพย์สินนั้นจะเป็นของลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือไม่ ฉะนั้นการที่จะร้องให้ปล่อยทรัพย์จึงต้องร้องเสียก่อน